Jak oddać głos w I turze wyborów, by był on ważny? W jakich godzinach otwarte będą lokale wyborcze? Na te pytania znajdziecie odpowiedź w tym tekście.
Co wziąć na wybory?
By wziąć udział w wyborach samorządowych, należy udać się do lokalu wyborczego z dokumentem umożliwiającym potwierdzenie tożsamości. Musi być to dokument ze zdjęciem. Niekoniecznie musi być to jednak dowód tożsamości. Można zabrać ze sobą także paszport, legitymację studencką czy np. prawo jazdy. Tożsamość potwierdzić można też za pomocą aplikacji mObywatel.
Ile kart do głosowania otrzymamy?
To, ile kart do głosowania otrzyma wyborca, zależy od miejsca jego zamieszkania. W pierwszej turze większość głosujących dostanie cztery karty. O jedną kartę mniej otrzymają mieszkańcy miast na prawach powiatu, gdzie nie wybiera się rady powiatu. W niedzielę żorzanie wybiorą radnych, prezydenta miasta oraz radnych do Sejmiku Województwa Śląskiego.
Jak oddać ważny głos?
7 kwietnia lokale wyborcze będą otwarte od 7:00 do 21:00. Do lokalu wyborczego trzeba wziąć dokument tożsamości. Po wypełnieniu kart wyborca musi je wrzucić do urny wyborczej; nie wolno wynosić kart do głosowania poza lokal wyborczy, ani też odstępować komukolwiek takiej karty. Przepisy karne Kodeksu wyborczego mówią, że grozi za to kara grzywny, ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do lat 2. Do urny musi być wrzucona kompletna karta głosowania. Karta, której część została oderwana i niewrzucona lub wrzucona osobno, będzie uznana za nieważną.
Jak oddać głos w I turze wyborów, by był on ważny? By oddać ważny głos, należy na każdej z otrzymanych kart postawić znak "X" w kratce przy nazwisku tylko jednego kandydata. Niepostawienie znaku "X" lub też postawienie znaku innego niż "X" będzie skutkować nieważnym głosem.
Karta do głosowania na prezydenta miasta zawiera nazwiska kandydatów na różowym tle. Pod każdym z nich znajdziemy również skrót nazwy komitetu wyborczego lub jego symbol graficzny. By oddany przez nas głos był ważny, należy postawić znak X przy nazwisku tylko jednego kandydata.
Z kolei karta do głosowania do rad powiatu zawiera nazwiska kandydatów podane na żółtym tle. Tam również musimy znaleźć listę kandydatów, na którą chcemy zagłosować i postawić znak X przy nazwisku wybranego kandydata. Podobne zasady obowiązują przy wyborach do sejmików województwa.
PKW przygotowała specjalny film, wyjaśniający to zagadnienie.
Czy dopisek na karcie do głosowania wpływa na jego ważność?
Wątpliwości niektórych wyborców wzbudza sposób głosowania. Znowelizowany w styczniu 2018 roku Kodeks wyborczy wprowadził nową definicję znaku X, według której są to "co najmniej dwie linie, które przecinają się w obrębie kratki". Ponadto nowela wprowadziła przepis, na mocy którego dopisanie na karcie do głosowania dodatkowych numerów list i nazw albo dopisków, w tym w kratce lub poza nią, nie wpłynie na ważność oddanego głosu. Dotychczas w kratkach przy nazwiskach kandydatów nie można było dokonywać żadnych korekt.
W związku z licznymi pytaniami w sprawie dopisków i zamazywania kratek na kartach do głosowania PKW przedstawiło w tej sprawie wyjaśnienia.
"Państwowa Komisja Wyborcza w związku z wątpliwościami dotyczącymi znowelizowanego art. 41 Kodeksu wyborczego wyjaśnia, co następuje. Dopisek lub znak, który ma formę nieprzecinających się linii, nie ma wpływu na ważność głosu. Jeśli jednak w jednej kratce jest już przez wyborcę postawiony znak X, a wyborca, dokonując dopisku lub stawiając znak w innej kratce, zawrze w niej taki dopisek lub znak, który będzie zawierał przecinające się linie, to automatycznie wypełni definicję znaku X (co najmniej dwie linie przecinające się w obrębie kratki), co oznaczać będzie, że wyborca postawił kolejny znak X, a to skutkuje nieważnością głosu."
Komisja podkreśliła, że tzw. zamazanie kratki w sposób, w którego rezultacie da się wyróżnić przecinające się linie, także wypełnia definicję znaku X (co najmniej dwie linie przecinające się w obrębie kratki). Z kolei jednolite zamazanie kratki - jak wskazano w stanowisku - może powodować niepewność, czy pod nim znajduje się znak X, co stwarza ryzyko uznania głosu za nieważny.
"Dlatego Państwowa Komisja Wyborcza apeluje, by wyborcy nie zamazywali kratek, a jedynie stawiali znak X przy nazwisku kandydata, na którego chcą zagłosować" - dodano w stanowisku PKW.
Kogo wybierzemy?
W jednym okręgu w mieście na prawach powiatu do podziału może być od pięciu do dziesięciu mandatów. Miejskie rady mogą liczyć maksymalnie 45 członków, z wyjątkiem Rady Warszawy, która liczy 60 radnych. Wyborca może oddać zawsze tylko jeden głos, niezależnie od przypadającej na okręg liczby mandatów. Mandaty są dzielone proporcjonalnie do liczby oddanych głosów między komitety, które przekroczyły 5-proc. próg wyborczy (metodą d'Hondta). Mandaty trafiają do kandydatów z danej listy, którzy otrzymali najwięcej głosów.
Także jeden głos przysługuje wyborcy w wyborach do sejmiku wojewódzkiego. Okręgi wyborcze mogą się bardzo różnić swoją wielkością - do obsadzenia może być od 5 do 15 mandatów. W województwach liczących do dwóch milionów mieszkańców wybieramy trzydziestu radnych oraz po trzech dodatkowo na każde rozpoczęte 500 tys. mieszkańców.
Wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast od 2002 r. są wybierani w wyborach bezpośrednich. Oznacza to, że zwycięża ten kandydat, który uzyskał ponad połowę ważnie oddanych głosów. Jeśli żaden z kandydatów nie uzyska takiego poparcia, do drugiej tury przechodzi dwóch kandydatów z najlepszym wynikiem.
Państwowa Komisja Wyborcza edukuje
Państwowa Komisja Wyborcza przygotowała cykl materiałów poświęconych wyborom samorządowym, a przeznaczonych dla wyborców. Komunikaty, w postaci krótkich filmów instruktażowych, zostały zamieszczone m.in. na oficjalnym kanale PKW na platformie YouTube. Jest wśród nich także materiał pt.: "Kto może głosować w wyborach samorządowych?", który w zwięzłej, trwającej nieco ponad półtorej minuty formule, prezentuje najważniejsze informacje dotyczące tematu.