Prowadzenie spółki z o.o. wiąże się z korzyściami organizacyjnymi, ale także z ryzykiem finansowym. Gdy spółka traci płynność i nie reguluje zobowiązań, zarząd musi ocenić, czy zaszły przesłanki do ogłoszenia upadłości. Zwłoka w podjęciu decyzji może skutkować osobistą odpowiedzialnością członków zarządu, dlatego tak istotne jest szybkie działanie zgodne z przepisami Prawa upadłościowego.
Czym jest upadłość i kiedy powstaje obowiązek jej ogłoszenia?
Zgodnie z przepisami ustawy Prawo upadłościowe, upadłość to postępowanie prowadzone wobec dłużnika, który stał się niewypłacalny. Celem tego postępowania jest zabezpieczenie interesów wierzycieli i uporządkowane zakończenie działalności gospodarczej dłużnika. W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wniosek o ogłoszenie upadłości składa się do sądu rejonowego – wydziału gospodarczego ds. upadłościowych właściwego według siedziby spółki.
Złożenie wniosku nie jest wyłącznie uprawnieniem. W wielu przypadkach stanowi ustawowy obowiązek zarządu. Moment, w którym ten obowiązek powstaje, ściśle związany jest z wystąpieniem stanu niewypłacalności. Ustawodawca nie pozostawił w tym zakresie zbyt dużego pola do interpretacji. W razie zaistnienia przesłanek niewypłacalności członkowie zarządu mają 30 dni na zgłoszenie wniosku do sądu. Brak działania w tym terminie może skutkować odpowiedzialnością cywilną, a nawet karną. Samo pogorszenie sytuacji finansowej spółki nie oznacza jeszcze, że należy ogłaszać upadłość. Obowiązek ten powstaje dopiero wtedy, gdy spełnione są przesłanki wskazane w ustawie.
Przesłanki niewypłacalności w świetle Prawa upadłościowego
- Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe, dłużnik, w tym przypadku spółka z o.o. jest niewypłacalny, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Chodzi tu o sytuacje, w których spółka nie płaci w terminie faktur, rat kredytów, wynagrodzeń pracowniczych, składek na ZUS czy podatków. Ustawa wprowadza domniemanie niewypłacalności, jeśli opóźnienia przekraczają trzy miesiące. Nie oznacza to jednak, że każda zaległość skutkuje obowiązkiem ogłoszenia upadłości. Decyduje ocena całokształtu sytuacji.
- Druga przesłanka, zawarta w art. 11 ust. 2, dotyczy tzw. nadmiernego zadłużenia, czyli sytuacji, w której zobowiązania pieniężne przekraczają wartość majątku spółki, a stan ten utrzymuje się przez co najmniej 24 miesiące. W takim przypadku spółka może być uznana za niewypłacalną, nawet jeśli w praktyce wciąż reguluje część swoich zobowiązań. To mniej oczywisty, ale równie istotny powód do rozważenia ogłoszenia upadłości.
Jak podkreślają prawnicy z kancelarii Adwokat Chorzów – KANCELARIA ADWOKACKA Adwokat Mateusz Sitnik i Współpracownicy, niewypłacalność nie zawsze musi oznaczać koniec działalności. Czasem możliwe jest przeprowadzenie restrukturyzacji, ale ocena ta powinna być dokonana przez specjalistę. Niedostrzeżenie jednej z powyższych przesłanek na czas może skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi dla członków zarządu.
Odpowiedzialność członków zarządu za zaniechanie złożenia wniosku
Jeżeli zarząd nie złoży wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni od momentu powstania stanu niewypłacalności, członkowie zarządu mogą ponieść osobistą odpowiedzialność majątkową za zobowiązania spółki. Wynika to wprost z art. 299 § 1 Kodeksu spółek handlowych. Przepis ten stanowi, że jeśli egzekucja wobec spółki okaże się bezskuteczna, wierzyciele mogą dochodzić zaspokojenia z majątku członka zarządu.
Oprócz odpowiedzialności cywilnej możliwe jest również orzeczenie przez sąd zakazu prowadzenia działalności gospodarczej lub pełnienia funkcji w organach spółek, uregulowane w art. 373 Prawa upadłościowego. Taki zakaz może zostać wydany nawet na 10 lat, jeśli członek zarządu dopuścił się rażących zaniedbań, np. nie złożył wniosku o upadłość mimo oczywistego stanu niewypłacalności.
W przypadkach rażącego naruszenia obowiązków możliwa jest także odpowiedzialność karna, na podstawie art. 586 Kodeksu spółek handlowych. Przepis ten przewiduje grzywnę, karę ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku, jeśli osoba odpowiedzialna za prowadzenie spraw spółki nie zgłosiła wniosku o upadłość, narażając tym samym wierzycieli na szkodę.
Rola prawnika i znaczenie profesjonalnego wsparcia
W przypadku ryzyka związanego z niewypłacalnością oraz poważnych konsekwencji za zaniechanie działań warto możliwie jak najszybciej skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w postępowaniach upadłościowych. Doświadczony pełnomocnik pomoże w prawidłowej ocenie sytuacji finansowej spółki, ustaleniu, czy zachodzą przesłanki do ogłoszenia upadłości, a także przygotuje dokumentację niezbędną do złożenia wniosku.
W praktyce kancelarie obsługujące przedsiębiorców w trudnej sytuacji reprezentują ich przed sądem upadłościowym, ale także wspierają zarząd w kontaktach z wierzycielami, syndykiem i pracownikami. Profesjonalne podejście niejednokrotnie pozwala uniknąć ryzyka, zwłaszcza odpowiedzialności osobistej. Warto również podkreślić, że decyzja o złożeniu wniosku o upadłość, choć trudna nie zawsze oznacza likwidację działalności. W wielu przypadkach możliwe jest wdrożenie alternatywnych procedur, takich jak uproszczona restrukturyzacja czy układ z wierzycielami, które pozwalają na dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa w zmienionej formie.
Jeśli spółka z o.o. przestaje regulować swoje zobowiązania lub jej majątek przez dłuższy czas nie pokrywa długów, zarząd ma obowiązek złożyć wniosek o upadłość w terminie 30 dni. Zaniedbanie tego obowiązku naraża członków zarządu na osobistą odpowiedzialność majątkową, ryzyko zakazu pełnienia funkcji oraz odpowiedzialność karną. Szybka reakcja, najlepiej po konsultacji z kancelarią specjalizującą się w prawie upadłościowym, pozwala ograniczyć ryzyka, ale też wdrożyć rozwiązania dostosowane do faktycznej sytuacji spółki.
Jeśli mają Państwo wątpliwości czy sytuacja finansowa spółki wymaga złożenia wniosku o upadłość, warto skorzystać z pomocy doświadczonego prawnika, który rzetelnie oceni ryzyko i zaproponuje bezpieczne rozwiązania.
Adwokat Chorzów - KANCELARIA ADWOKACKA ADWOKAT MATEUSZ SITNIK I WSPÓŁPRACOWNICY
Dane kontaktowe:
Telefon: +48 508 907 271
E-mail: [email protected]
Strona: www.sitnik.pl/adwokat-chorzow/
Adres kancelarii:
ul. Działkowa 8
41-506 Chorzów
Godziny otwarcia:
Poniedziałek: 08:00 – 17:00
Wtorek: 08:00 – 17:00
Środa: 08:00 – 17:00
Czwartek: 08:00 – 17:00
Piątek: 08:00 – 17:00