W sporządzonym przez ekspertów na V Europejski Kongres Samorządów Rankingu Finansowym Samorządu Terytorialnego przeanalizowano kondycję finansową 2792 miast, gmin i powiatów w Polsce. Jak wypadł nasz region?
Ranking Finansowy Samorządu Terytorialnego w Polsce to szczegółowa analiza stanu finansowego 2792 jednostek samorządu terytorialnego, którą przygotowują eksperci Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Tegoroczny raport został zaprezentowany podczas V Europejskiego Kongresu Samorządów w Krakowie. Drugą edycję tego zestawienia przygotowano na podstawie najbardziej aktualnych danych, czyli za cały 2018 rok.
Ranking został opracowany poprzez podział na 5 kategorii: gminy wiejskie, gminy miejsko-wiejskie, gminy miejskie, miasta na prawach powiatu i powiaty ziemskie. Podstawę ich oceny stanowią następujące wskaźniki (według danych za 2018 rok):
- Udział dochodów własnych w dochodach ogółem
- Relacja nadwyżki operacyjnej do dochodów ogółem
- Udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem
- Obciążenie wydatków bieżących wydatkami na wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń
- Udział środków europejskich w wydatkach ogółem - bez poręczeń
- Relacja zobowiązań do dochodów ogółem
- Udział podatku dochodowego od osób fizycznych w dochodach bieżących
Autorami rankingu są dr Krzysztof Jakóbik (Katedra Gospodarki Publicznej, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie), dr Katarzyna Owsiak (Katedra Finansów Samorządowych, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie), dr Katarzyna Peter-Bombik (Instytut Spraw Publicznych, Uniwersytet Jagielloński), dr Piotr Sołtyk (Katedra Finansów Samorządowych, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie), prof. dr hab. Krzysztof Surówka (Kierownik Katedry Finansów Samorządowych, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie) i mgr Mateusz Winiarz (Katedra Polityki Gospodarczej, Uniwersytet Jagielloński, przewodniczący Regionalnej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych przy Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Krakowie).
W grupie 66 miast na prawach powiatu w 2018 roku najlepsze wyniki uzyskały:
- m. st. Warszawa
- Sopot
- Siemianowice Śląskie
- Gdańsk
- Poznań
Żory zostały sklasyfikowane na 34. pozycji, co stanowi spadek o 2 miejsca w stosunku do pierwszej edycji rankingu kondycji finansowej JST. Znacznie wyżej od naszego miasta – na 16. miejscu – znalazł się sąsiedni Rybnik (również spadek o 2 pozycje) i Jastrzębie-Zdrój, na 27. miejscu (duży spadek z 15. lokaty w 2016 roku).
Wśród 236 gmin miejskich najlepsze okazały się być:
- Konstancin-Jeziorna (woj. mazowieckie)
- Łomianki (woj. mazowieckie)
- Rzgów (woj. łódzkie)
- Choroszcz (woj. podlaskie)
- Piaseczno (woj. mazowieckie)
W tej części rankingu spośród gmin regionu znajdziemy Orzesze (powiat mikołowski), które uplasowało się na 64. miejscu (awans z 87. pozycji w 2016 roku), Pszów na 86. miejscu (powiat wodzisławski) z awansem ze 107. pozycji, Wodzisław Śląski na 116. miejscu (powiat wodzisławski) – awans ze 146. pozycji, Rydułtowy na 215. miejscu (powiat wodzisławski) – potężny spadek z 30. lokaty w 2016 roku i Radlin na 220. miejscu (powiat wodzisławski) – wzrost o 3 pozycje w porównaniu do 2016 roku.
W grupie 1548 gmin wiejskich najlepsze wyniki w rankingu uzyskały:
- Dobra Szczecińska (woj. zachodniopomorskie)
- Michałowice (woj. mazowieckie)
- Kleszczów (woj. łódzkie)
- Stawiguda (woj. warmińsko-mazurskie)
- Osielsko (woj. kujawsko-pomorskie)
Gminy wiejskie naszego regionu uplasowały się w tegorocznym Rankingu Finansowym JST następująco:
- Powiat wodzisławski: Godów - 229. miejsce (awans z 240. pozycji za 2016 rok), Gorzyce - 230. miejsce (skok z 344. lokaty), Marklowice - 345. miejsce (spadek z 320. miejsca za 2016 rok), Mszana - 594. miejsce (awans z 903. miejsca), Lubomia - 655. miejsce (ogromny spadek z 21. miejsca w 2016 roku),
- Powiat rybnicki: Gaszowice – 277. miejsce (awans z 313. pozycji w poprzednim rankingu za 2016 rok), Świerklany – 304. miejsce (duży spadek z 68. pozycji), Lyski - 668. miejsce (spadek z 479. lokaty), Jejkowice - 723. miejsce (spadek z 334. miejsca).
Wśród sąsiadujących z Żorami gmin wiejskich Suszec (powiat pszczyński) zajął 689. miejsce, notując potężny spadek z 260. pozycji za 2016 rok.
W grupie 628 gmin miejsko-wiejskich naszego regionu na 187. miejsce znalazła się Czerwionka- Leszczyny (powiat rybnicki), awansując z dalekiego 474. miejsca, które zajmowała w poprzedniej edycji rankingu.
W grupie 314 powiatów ziemskich w 2018 roku najlepsze wyniki uzyskały:
- powiat poznański
- powiat wrocławski
- powiat pruszkowski
- powiat bydgoski
- powiat legionowski
W naszym regionie wysoko znalazły się: powiat rybnicki (6. miejsce – spadek z 2. pozycji w 2016 roku) i powiat wodzisławski (80. miejsce – spadek z 63. miejsca w poprzednim rankingu). Sąsiadujący z Żorami powiat mikołowski uplasował się na 27. pozycji, awansując z 41. miejsca, a powiat pszczyński został sklasyfikowany na 31. miejscu („oczko” niżej w stosunku do ubiegłej edycji rankingu).