Mamy przyjemność poinformować, że muzeum zakupiło dzięki dofinansowaniu ze środków Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów kolekcję masek afrykańskich do zbiorów Działu Kultur Pozaeuropejskich.
To dla nas radosny moment, ponieważ nie tylko powiększamy zbiór muzealiów, ale przede wszystkim uzupełniamy go, a przez to staje się reprezentatywny.
Kolekcja masek afrykańskich z terenów Afryki Zachodniej i Środkowej pochodzi ze zbiorów polskiego afrykanisty, badacza terenowego i pracownika naukowego - Jacka Łapotta.
Składa się z 61 obiektów, z których większość pochodzi z terenów Afryki Zachodniej (Burkina Faso i Mali) oraz Afryki Centralnej i Wschodniej.
Wszystkie obiekty pozyskane zostały przez kolekcjonera w Afryce – bezpośrednio od właścicieli w terenie bądź na lokalnym rynku antykwarycznym w artisanach. Kolekcja datowana jest na II poł. XX wieku, co znajduje potwierdzenie w cechach charakterystycznych masek, ich stylistyce i zastosowanych materiałach.
Prawie wszystkie obiekty mają naturalna patynę i zabrudzenia związane z ich sposobem użytkowania (wytarta polichromia oraz elementy drewniane przylegające do głowy tancerza lub elementów stroju) i przechowywania (ślady po drewnojadach – nieaktywne, spróchniałe fragmenty). W kolekcji znajdują się obiekty, które były używane w trakcie tradycyjnych ceremonii. Dotyczy to głównie obiektów nabytych w kraju Dogonów. Ciekawym przykładem jest maska ludu Toma, która mimo iż kupiona w artisanie nosi ślady używania. Na wewnętrznej stronie znajdują się wyraźne ślady (wypolerowanie) wykonane przez czoło i nos tancerza.
Wszystkie obiekty zostały wykonane tradycyjnymi metodami, przy użyciu tradycyjnych narzędzi (gł. ciosła) przez lokalnych rzemieślników. Przeciwieństwem są współczesne maski produkowane w manufakturach, na podstawie zdjęć z albumów sztuki afrykańskiej, za pomocą narzędzi elektrycznych (piły, wiertła).
W kolekcji znajduje się kilka obiektów przeznaczonych na rynek pamiątkarski, przykładem może być maska „pigmeja” wykonana w stylu Luba czy też maska „paszport” ludu Dan. Obie te maski zostały wykonane bardzo starannie (w przeciwieństwie do współczesnych wyrobów pamiątkarskich wykonywanych nieraz bardzo niechlujnie) z dbałością o detal i wyraźnie nawiązują do stylu tradycyjnego.
W nielicznych przypadkach wystąpił problem z przynależnością etnicznością obiektu. W kolekcji znajduje się kilka masek, które łączą w sobie style właściwe ludom sąsiadującym. Zjawisko takie znajduje potwierdzenie w literaturze. Pisali na ten temat między innymi Annamaria Schweeger-Hefel i Wilhelm Staude (1972) oraz André i Afo Guennguez (bd).
Kolekcja Lapotta - zobacz całą kolekcję