Polskie prawo cywilne dzieli umowy na nazwane oraz nienazwane. W ramach tej pierwszej kategorii odnajdziemy kontrakty uregulowane w przepisach stosownych ustaw, przede wszystkim w Kodeksie cywilnym. W drugim przypadku umowy podlegają pod rozstrzygnięcia jej stron, choć oczywiście muszą być zgodne z prawem. Do której kategorii należy umowa o świadczenie usług? Czy taka umowa może być wykorzystywana przez programistów?
Umowa o świadczenie usług
Umowa dla programisty może być umową o świadczenie usług. Żaden obowiązujący przepis prawa nie wskazuje jaki typ umowy powinien być wykorzystywany przy relacjach zawodowych z przedstawicielami tego zawodu. Forma danej umowy nie zależy tak naprawdę od jej nazwy, lecz od treści, którą w sobie zawiera. Innymi słowy to postanowienia umowne decydują o tym czy mamy w danym przypadku do czynienia z umową zlecenia, umową o dzieło, umową o pracę lub innym rodzajem zobowiązania.
Umowa o świadczenie usług to umowa, do której w zakresie nieuregulowanym przepisami kodeksu cywilnego stosujemy odpowiedni przepisy o umowie zlecenia. Strony takiego zobowiązania same ustalają wzajemny zakres praw i obowiązków, choć należy podkreślić, że musi on być zgodny z prawem oraz zasadami współżycia społecznego. Jeśli umowa dla programisty przybierze formę umowy o świadczenie usług nie może doprowadzić to do nadmiernego górowania jednej strony zobowiązania nad drugą.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że zgodnie z treścią art. 65 Kodeksu cywilnego oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. To, w jaki sposób strony rozumiały oświadczenie woli w chwili jego złożenia, można wykazywać za pomocą wszelkich środków dowodowych. Jeżeli okaże się, że strony nie pojmowały tego samego znaczenia oświadczenia woli, za prawnie wiążące należy uznać jego znaczenie ustalone według obiektywnego wzorca wykładni, czyli tak, jak adresat znaczenie to rozumiał i rozumieć powinien. W przypadku oświadczenia ujętego w formie pisemnej sens oświadczeń woli ustala się na podstawie wykładni teksu dokumentu. Podstawową rolę mają tu językowe normy znaczeniowe. Dla ustalenia, jak strony rzeczywiście pojmowały oświadczenia woli w chwili jego złożenia może mieć znaczenie także ich postępowanie po złożeniu oświadczenia oraz sposób wykonywania umowy.
Umowa o świadczenie usług – zlecenie czy dzieło?
Tak naprawdę umowa o świadczenie usług może łączyć w sobie wiele różnych rozwiązań stosowanych w kilku innych umowach cywilnoprawnych. Nic więc nie stoi na przeszkodzie, aby tego rodzaju zobowiązanie zawierało w sobie elementy umowy o dzieło lub umowy zlecenia – to od stron takiego kontraktu zależy w jaki sposób określą swoje wzajemne prawa i obowiązki. Podkreślmy jeszcze raz, że o prawidłowym zakwalifikowaniu umowy cywilnoprawnej nie decyduje nazwa umowy, lecz jej rzeczywisty przedmiot, sposób jej wykonywania, cechy charakterystyczne dla danego stosunku prawnego, które odróżniają zawartą i realizowaną umowę od innych umów cywilnoprawnych.
Podstawowym warunkiem przy tworzeniu umowy o świadczenie usług jest to, aby nie nosiła ona cech stosunku pracy. Jak stanowią obecnie obowiązujące przepisy prawa pracy – przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie w powyższych warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu wspomnianych warunków wykonywania pracy. Innymi słowy, jeśli programista będzie pozostawał w podległości pracowniczej względem drugiej strony umowy to nazwanie kontraktu umową o świadczenie usług nie będzie miało żadnego znaczenia, w tym przypadku mamy bowiem do czynienia z umową o pracę.
Umowa o świadczenie usług może być zawierana zarówno przez podmioty, które do tej pory nigdy ze sobą nie współpracowały, jak i te, które były już związane stosunkiem cywilnoprawnym lub stosunkiem pracy. Teoretycznie dopuszczalna jest także możliwość, aby programista wykonywał swoje obowiązki zarówno w ramach pracy etatowej, jak i pracy na podstawie umowy o świadczenie usług – pamiętajmy jednak, że zakres tych obowiązków nie może się ze sobą pokrywać (stąd takie sytuacje należą do rzadkości).
Umowa o świadczenie usług może być zobowiązaniem zarówno terminowym, jak i bezterminowym. Może więc zostać zawarta wyłącznie w celu wykonania jednej konkretnej usługi, jak i większej ilości usług, które zostaną opisane w bardzo ogólny sposób.
Artykuł powstał we współpracy z Kancelaria TMH Tomasz Marek Marcin Hotel Adwokaci i Radcowie Prawni. Jeśli szukacie Państwo pomocy dotyczącej powyższej tematyki, zapraszamy do kontaktu z kancelarią w Krakowie. Kancelaria prowadzi także sprawy na terenie całej Polski, a w szczególności w miastach takich jak: Warszawa, Katowice, Tarnów czy Rzeszów. Zapraszamy do kontaktu telefonicznego lub mailowego.
Kancelaria TMH Tomasz Marek Marcin Hotel Adwokaci i Radcowie Prawni Kraków
Rynek Dębnicki 6/3,
30-319 Kraków
tel. 12 307 27 38
kontakt@kancelariatmh.pl
Polecamy również: